De Toef is een door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ontwikkeld statistisch instrument dat een overzicht geeft van de rijkdom en de verdeling ervan in Nederland. Het is een tabel die er als volgt uitziet: De horizontale as vat de totale rijkdom samen, terwijl de verticale as laat zien hoeveel van die rijkdom een individu heeft. In feite vertelt het je hoe rijk iedereen in het land is ten opzichte van jou. Bijvoorbeeld, als je 10 miljoen euro hebt, dan zegt je Toef dat ongeveer 7 miljoen van jouw euro's in handen zijn van andere mensen. Het is een beetje zoals Google Sheets of Excel voor statistieken op landenniveau. De Toef meet niet wat voor soort spullen elke persoon bezit – het vertelt je alleen wie een bepaalde hoeveelheid spullen bezit. Met andere woorden, het meet wie meer heeft dan wie minder heeft; en het geeft enig inzicht in wie meer te verliezen heeft als de ongelijkheid nog groter wordt. Dit is logisch in een agrarische plattelandsgemeenschap waar rijkdom wordt gemeten in land en vee in plaats van in financiële activa of aandelen van bedrijven. En omdat de meeste mensen zelf niet veel geld of bezit hebben, kan de gemiddelde persoon helemaal buiten de Toef blijven.

Hoe we de Toef bouwden

Het Vlaamse CBS, onderdeel van het Federaal Bureau voor de Statistiek, heeft vervolgens de Nederlandstalige versie van de Toef gemaakt. Vervolgens heeft het CBS het vermogen van individuen toegevoegd aan het totale Nederlandse huishoudvermogen, dat momenteel ongeveer 8,5 biljoen euro bedraagt. Van hieruit kunnen we de rijkdom in Nederland bekijken in verhouding tot de totale rijkdom van het land.

Vervolgens heeft het CBS alle vermogensgegevens uit de Nederlandse enquête naar het vermogen van huishoudens en de jaarlijkse enquête naar het inkomen en de uitgaven samengevoegd. Deze enquêtes vinden jaarlijks plaats en bestrijken de gehele bevolking. De gecombineerde enquêtegegevens worden vervolgens onderworpen aan bepaalde statistische correcties. Zo trekken we bijvoorbeeld financiële activa die niet in het bezit zijn van de persoon wiens Toef we analyseren, eruit. We corrigeren ook voor het feit dat respondenten hun vermogen mogelijk te laag opgeven. Deze aanpassingen zijn nodig om een volledig beeld van de rijkdom te krijgen. De enquêtegegevens zijn namelijk niet perfect nauwkeurig – en als ze dat wel waren, zouden ze ons minder vertellen over de verdeling van de rijkdom dan een vollediger beeld.

Wat doet de Toef in een oogopslag?

De Toef vertelt u dat ongeveer de helft van de rijkdom in het land in handen is van ongeveer een vijfde van de vermogenden van het land. En dat is het belangrijkste inzicht dat het geeft: de verdeling van de rijkdom in Nederland.

Een diepere duik: wat kunnen we leren van de gegevens?

De rijkdom van Nederland is geconcentreerd in de handen van de rijken. In 2016 bezat iets minder dan 1% van de bevolking maar liefst 53% van de rijkdom van het land. Met andere woorden, de onderste helft van de bevolking bezat iets minder dan 1% van de rijkdom van het land.

Aanvullend lezen

Als u dieper in de gegevens wilt duiken, hebben we een paar suggesties:

U kunt meer lezen over de rijkdom van individuen in Nederland in het onderdeel Toef in vogelvlucht van dit artikel.

Naast de rijkdom van de Nederlandse bevolking kunt u ook kijken naar de rijkdom van mensen die in Nederland wonen, of de rijkdom van de Vlaamse bevolking, of de rijkdom van een specifieke groep. Er zijn ook welvaartstabellen voor andere landen. Op de website van Toef kunt u alle door ons gemaakte welvaartstabellen bekijken.

Als u dieper wilt ingaan op de oorzaken van vermogensongelijkheid, hebben we een aantal nuttige artikelen. Eén artikel geeft enig inzicht in de rijkdom van de Nederlandse bevolking en hoe deze in de loop der tijd is veranderd. Een ander onderzoekt de bronnen van rijkdom voor de rijken. Hoewel deze artikelen geen nieuwe gegevens opleveren, geven ze wel veel context en inzicht in het onderwerp.

Ten slotte, als u wilt zien hoe de rijkdom in andere landen is verdeeld, kunt u op de Toef-website alle rijkdomstabellen bekijken die wij hebben gemaakt.